گیربکس های صنعتی به عنوان یکی از اصلی ترین تجهیزات استفاده شده در صنایع مختلف کوچک و بزرگ می باشند و در صورت ایجاد خرابی یا اخلال در عملکرد آن ها می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند کاهش بهره وری خط تولید و حتی تعطیل شدن موقتی خط شود. با توجه به این که خرابی های گیربکس صنعتی ضرر و زیان و هزینه های گاها بالایی را با خود به همراه دارد، رعایت کردن نکاتی درباره نگهداری و انجام اقدامات احتیاطی ایمنی مناسب به منظور افزایش طول عمر گیربکس صنعتی امروری ضروری به نظر می رسد.
به این ترتیب انجام بازدید ها و سرویس های منظم و دوره ای بسیار حائز اهمیت است و تا حد قابل قبولی می توان از عملکرد صحیح گیربکس و افزایش طول عمر آن اطمینان حاصل کرد. در ادامه مطلب مهمترین نکات نگهداری گیربکس صنعتی با هدف افزایش طول عمر دستگاه آورده شده است.
مهمترین عوامل افزایش طول عمر گیربکس صنعتی
- انتخاب گیربکس مناسب
- روغنکاری اصولی و مناسب
- دمای کارکرد مناسب
- ارتعاشات و نویز عادی
- تمیز نگه داشتن گیربکس
- استفاده از تجهیزات خنک کننده مناسب
انتخاب گیربکس مناسب
اولین و اساسی ترین نکته ای که باید به آن توجه داشت انتخاب گیربکس مناسب و متناسب با نیاز طراحی می باشد. انتخاب گیربکس هم با توان کمتر و هم با توان بیشتر از نیاز طراحی مشکل ساز است. به این صورت که اگر توان پایین تر از توان مورد نیاز انتخاب شود فشار مضاعف روی دستگاه باعث خرابی ها و مشکلات بسیاری خواهد شد. همچنین اگر توان بالاتر از توان مورد نیاز باشد، راندمان گیربکس پایین می آید زیرا کارایی گیربکس برای کار در 80 تا 90 درصد توان نامی آن ارزیابی می شود. این اشتباه در بین کاربران گاها دیده می شود که توان بالاتر را مزیتی برای تجهیز خود می دانند، در صورتی که اگر ظرفیت بالاتر از نیاز به کار گرفته شود در واقع گیربکس در حالت بی باری کار می کند.
مثال انتخاب گیربکس
به عنوان مثال اگر گیربکسی با توان 5 اسب مورد نیاز باشد، گیربکس 7.5 اسب با توجه به موارد ذکر شده انتخاب مناسبی نمی باشد. در این شرایط موتور 7.5 اسب به دلیل عدم بارگیری موثر در مقایسه با موتور 5 اسب که به طور مناسب بارگذاری شده است، انتخاب بدتری است. در نهایت با عنایت به گستره وسیع نوع و تیپ گیربکس های صنعتی لازم است تا فرد متخصص در این حوزه گیربکس مناسب را انتخاب کرده و برای تجهیز مورد نظر به کار گرفته شود.
روغنکاری اصولی و مناسب
گیربکس های صنعتی دارای طیف وسیعی هستند و در مورد روغنکاری باید به چند نکته توجه نمود:
نوع روغن
نوع روغن قابل استفاده برای روانکاری گیربکس صنعتی توسط تولید کننده پیشنهاد می گردد. در این مورد می توان با افراد متخصص نیز مشورت نمود.
روغنکاری اولیه
درون پوسته برخی از گیربکس ها پس از مونتاژ به صورت کارخانه ای روغن به میزان لازم ریخته می شود و به دست مصرف کننده می رسد. ولی بعضی از گیربکس ها اینگونه نیستند و روغن مورد نیاز آن ها باید توسط کاربر تامین شود. ضمن اینکه برخی تولید کنندگان برای محصول خود توصیه می کنند که روغن اولیه ای که مصرف کننده درون گیربکس می ریزد پس از ساعات مشخصی کار تعویض گردد تا عملکرد بهینه ای داشته باشد.
میزان روغن
مقدار روغنی که برای گیربکس صنعتی استفاده می شود باید طبق پیشنهاد و توصیه تولید کننده باشد. روغن زیاد و یا کمتر از میزان مورد نیاز عملکرد گیربکس را دچار اشکال خواهد کرد.
بازدید و تعویض روغن
روغن گیربکس باید به صورت دوره ای و منظم مورد بازدید قرار بگیرد. دمای کار روغن و نشتی روغن از مهمترین موارد قابل بازرسی می باشد که معمولا عوامل دیگری باعث دمای نامناسب روغن و یا نشت آن می شوند و حتما باید شناسایی و رفع شوند. علاوه بر این موارد روغن هر گیربکس بعد از کارکرد سیکل مشخصی باید تعویض گردد.
دمای کارکرد مناسب
عواملی مثل تیره شدن رنگ روغن، تغییر رنگ یا ایجاد سوختگی رنگ روی پوسته گیربکس همیشه باید جدی گرفته شوند زیرا عموما مشکلات دیگری را در آینده نزدیک برای دستگاه به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل اندازه گیری دمای کارکرد گیربکس صنعتی و قرار داشتن آن در گستره مجاز از نکات مهمی است که باید به صورت منظم انجام شود و در صورت مشاهده تغییرات ناگهانی، تمهیدات لازم برای شناسایی ایراد صورت بگیرد.
ارتعاشات و نویز عادی
هیچ گیربکس صنعتی بدون ایجاد ارتعاش و نویز یا سروصدا نیست ولی باید در محدوده مجاز قرار داشته باشد. ارتعاشات یا نویز غیر عادی می تواند باعث ایجاد اخلال در عملکرد تجهیز شود به همین دلیل میزان ارتعاشات و نویز دستگاه حتما باید به صورت دوره ای بررسی شوند.
تمیز نگه داشتن گیربکس
محیط هایی که در آن ها از گیربکس صنعتی استفاده می شود معمولا دارای گرد و غبار و آلودگی است و قرار گرفتن گیربکس در یک محیط آلوده امری اجتناب ناپذیر است. اما می توان اثرات این آلودگی ها را با اقداماتی کاهش داد و احتمال ایجاد آسیب به تجهیز به دلیل آلودگی های محیطی را کاهش داد. بنابراین تمیزکاری تجهیز امر مهمی است که باید به آن توجه شود. تمیزکاری گیربکس علاوه بر اینکه باعث می شود گرد و غبار به درون آن نفوذ نکند، می تواند با برداشتن لایه آلودگی و افزایش انتقال حرارت، از گرم شدن بیش از حد دستگاه هم تا حدی جلوگیری نماید.
استفاده از تجهیزات خنک کننده مناسب
گیربکس های صنعتی به صورت عادی تولید حرارت می کنند و دمای کاری بالایی میتوانند داشته باشند لذا باید از تجهیزات خنک کننده بنا به نیاز و ظرفیت دستگاه استفاده کرد. از تجهیزات خنک کننده رایج که برای انواع گیربکس های صنعتی استفاده می شود می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- فن خنک کننده (که می تواند روی شافت گیربکس هم نصب شود) رادیاتور آب یا روغن
- مبدل های حرارتی
- کویل های خنک کننده (درون و بیرون پوسته گیربکس)
سخن پایانی
با رعایت تمامی مواردی که در این مقاله ذکر شد می توان به افزایش طول عمر گیربکس کمک کرد. اما در نهایت انجام سرویس و تعمیرات برای یک گیربکس صنعتی امری عادی اجتناب ناپذیر است.