موتور گیربکس آسانسور

انواع موتور آسانسور

موتور آسانسور را می توان به عنوان مهمترین بخش در سیستم انتقال و جابجایی کابین آسانسور دانست. در اکثر آسانسور ها از سیستم کششی استفاده می شود به این معنی که تمام نیروی محرکه مورد نیاز برای جابجایی و حرکت، فقط توسط موتور تولید نمی شود، بلکه بخشی از آن توسط وزنه هایی تامین می گردد. موتور آسانسور کششی خود به دو نوع زیر تقسیم می شود:

1. موتور گیربکس آسانسور (Gearbox)
2. موتور گیرلس آسانسور (Gearless)

انتخاب، کیفیت و ساختار نوع موتور آسانسور مساله بسیار مهمی است به گونه ای که بر عملکرد آسانسور مستقیما تاثیر می گذارد. از این رو لازم است تا با شناخت انواع سیستم انتقال قدرت در آسانسور و بررسی و مقایسه ویژگی های هر یک، ضمن در نظر گرفتن صرفه اقتصادی، ظرفیت و مسائل مربوط به نگهداری تجهیزات بتوان این انتخاب را تا حدودی تسهیل کرد.

1) موتور گیربکس آسانسور

هر موتور گیربکس آسانسور از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:

1. الکتروموتور
2. گیربکس
3. فلکه هرزگرد
4. ترمز الکتریکی

در آسانسور هایی که از موتور گیربکس دار استفاده میکنند، قدرت الکتروموتور از طریق یک گیربکس و سیم بکسل متصل به کابین و همچنین وزنه های تعادل، به کابین منتقل شده و موقعیت آن را جابجا می کند. در واقع موتور، ماردون را می چرخاند و چرخش ماردون باعث چرخش چرخ دنده گیربکس و فلکه آن می گردد. فلکه و موتور آسانسور در قسمت بالای چاه به همراه تجهیزات دیگری قرار گرفته اند که به آن اصطلاحا موتور خانه گفته می شود. موتور گیربکسی آسانسور بر اساس نوع سیم پیچ موتور به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

1. موتور گیربکس تک سرعته آسانسور (VVVF)
2. موتور گیربکس دو سرعته آسانسور (AC2)

موتور گیربکس تک سرعته آسانسور (VVVF): در موتور گیربکس تک سرعته با استفاده از یک درایو یا اینورتر می توان سرعت آسانسور را کنترل نمود. به این ترتیب در زمان استارت و استاپ (شروع تا پایان حرکت کابین بین طبقات) با شتاب گیری مثبت و منفی آرام، حرکت نرم خواهد بود و ضربه و لرزش شدیدی توسط کاربر احساس نمی شود. این موتور گیربکس ها که به 3VF نیز شناخته می شود دارای محبوبیت زیادی بوده و در بسیاری از ساختمان ها از آن استفاده می شوند.

موتور گیربکس دو سرعته آسانسور (AC2): موتور گیربکس دو سرعته در واقع نمونه طراحی شده قدیمی تری نسبت به حالت VVVF بوده و الکتروموتور آن دارای دو سیم پیچ دور کند و دور تند می باشد. با توجه به اینکه این تغییر دور می تواند باعث ایجاد شوک و یا حرکت ناگهانی در ابتدای حرکت شود، استفاده از این نوع موتور گیربکس بدون اینورتر توصیه نمی شود.

2) موتور گیرلس آسانسور (بدون گیربکس)

در سیستم گیرلس یا بدون چرخ دنده و گیربکس، شافت روتور مستقیما به فلکه متصل بوده و باعث چرخش آن می شود. به همین خاطر میزان اتلاف انرژی نسبت به موتور گیربکسی کمتر بوده و در نتیجه راندمان بالاتری دارد. این موتور ها از نوع سنکرون آهنربایی دائم می باشد و با وجود کم بودن زمان حرکت بین دو توقف برای شرایط پر ترافیک و یا نیاز به سرعت بالا مناسب است. در این موتور ها با استفاده از یک مقاومت متغیر، فرکانس دوران تغییر می کند و دور های مختلفی برای حرکت کابین آسانسور ایجاد می کند.

مقایسه موتور آسانسور گیربکس دار و گیرلس

• با توجه به حذف گیربکس در موتور گیرلس، این نوع موتور فضای کمتری را نسبت به موتور گیربکسی اشغال می کند.
• موتور گیرلس در خیلی از موارد نیاز به موتور خانه ندارد در حالیکه موتور گیربکسی به همراه تجهیزات دیگری حتما باید در یک موتور خانه قرار بگیرند.
• موتور گیرلس دامنه سرعتی گسترده تر و حرکت نرم تری دارد.
• نگهداری موتور گیرلس بسیار راحت بوده ولی موتور گیربکس دار باید مورد بررسی های منظم و دوره ای قرار بگیرد.
• آلودگی صوتی در موتور های گیرلس کمتر است.
• راندمان کاری در موتور گیربکسی به دلیل وجود اصطکاک بین دنده ها و اتلاف انرژی بیشتر، نسبت به موتور گیرلس پایین تر خواهد بود.
• موتور گیربکس دار آسانسور قیمت مناسب تری دارد و در ایران در بین مصرف کنندگان از محبوبیت بیشتری برخوردار است.

تولید کنندگان موتور آسانسور

در بازار کشور ما هم موتور گیربکسی و هم موتور گیرلس با برند های مختلف داخلی و خارجی وجود دارد. ولی با توجه به قیمت مناسب تر موتور گیربکس آسانسور بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. برند های خارجی ایتالیایی، آلمانی، ترک، اسپانیایی و ... نمونه های بسیار با کیفیت با طول عمر بالایی را تولید کرده اند. در ایران نیز تولید کنندگان مختلفی اقدام به تولید موتور گیربکس ویژه آسانسور کرده اند که ضمن مقرون به صرفه بودن، از کیفیت قابل قبولی برخوردار است. شرکت سهند دور اصفهان که از تولیدکنندگان به نام و با سابقه گیربکس های صنعتی در ایران می باشد، موتور گیربکس آسانسوری با کیفیتی را در دو ظرفیت متفاوت و با قیمت مناسب تولید کرده است.