روغن کاری پمپ آب خانگی

پمپ آب خانگی یکی از اجزای حیاتی در سیستم تامین آب منازل است که بدون آن، انتقال آب به طبقات بالا یا فضاهای دور از منبع آب امکان‌پذیر نیست. با توجه به اهمیت این دستگاه، بسیاری از کاربران و حتی تکنسین‌ها درباره نگهداری و سرویس آن سوالاتی دارند که یکی از رایج‌ترین آنها مربوط به روغن کاری پمپ آب است.

آیا واقعا باید پمپ آب خانگی را روغن کاری کرد؟ اگر پاسخ منفی است، چرا برخی افراد نگران این موضوع هستند؟

در این مقاله، به طور تخصصی به بررسی نکات فنی و واقعی درباره روغن کاری پمپ آب خانگی و سایر پمپ‌های آب می‌پردازیم.

آیا پمپ آب خانگی نیاز به روغن‌کاری دارد؟

در اغلب مدل‌های پمپ آب خانگی موجود در بازار، بخش پمپ آب از موتور جدا نیست و در یک مجموعه‌ی یکپارچه قرار دارد. پمپ‌های خانگی رایج معمولا شامل محیطی، بشقابی و جتی است و این پمپ‌ها دارای محفظه یاتاقان بسته می‌باشند و در کارخانه گریس دائمی می‌خورند؛ یعنی یاتاقان‌ها و اجزای متحرک آنها به صورت کامل با گریس پر می‌شوند و نیازی به اضافه کردن روغن یا گریس به صورت دوره‌ای نیست.

طراحی پمپ‌های آب خانگی رایج به گونه‌ای است که گریس روانکار آنها برای کل طول عمر پمپ کافی است و بنابراین می‌توان گفت در اکثر پمپ‌های خانگی معمولی، روغن‌کاری دستی مورد نیاز نیست و تمام روان‌کاری‌ها توسط بلبرینگ‌های از پیش گریس‌خورده تامین می‌شود.

علت عدم نیاز به روغن‌کاری پمپ‌های آب خانگی

برای پمپ‌های آب خانگی معمول معمولا نیازی به روغن کاری یا گریس کاری مجدد نیست.

علت این امر عبارت است از:

• پمپ‌های خانگی معمولا دارای یاتاقان‌های بسته با گریس از پیش تزریق شده هستند.
• این گریس به گونه‌ای انتخاب شده که در دمای کاری و شرایط محیطی پمپ، حداقل ساییدگی و اصطکاک را فراهم می‌کند.
• هرگونه باز کردن محفظه یاتاقان برای روانکاری مجدد، خطر ورود گرد و غبار و آلودگی را به همراه دارد که می‌تواند عملکرد پمپ را مختل کند.

با این حال، علت اینکه برخی از افراد از روغن کاری پمپ آب سوال می‌پرسند چیست؟ در جواب باید گفت منظور از روغن‌کاری پمپ آب بیشتر پمپ‌های آب با کاربری‌های غیرخانگی است. پمپ‌های آب بزرگ‌تر یا صنعتی که معمولا در مدت زمان کارکرد بیشتری دارند یا پمپ‌هایی که دارای محفظه یاتاقان باز هستند و همچنین سازنده توصیه به روغن‌کاری دوره‌ای و منظم کرده است، بایستی روغن‌کاری شوند.

روغن کاری پمپ آب بزرگ و صنعتی

پمپ‌های صنعتی و بزرگ‌تر که در ساختمان‌های تجاری، کشاورزی یا صنایع استفاده می‌شوند معمولا دارای محفظه یاتاقان باز می‌باشند و باید به صورت دوره‌ای روغن کاری یا گریس‌کاری شوند. برای روغن‌کاری این پمپ‌ها نکات زیر مهم می‌باشد:

• نوع روانکار: معمولا از روغن‌های صنعتی مخصوص یا گریس‌های با دوام بالا استفاده می‌شود. انتخاب روانکار بستگی به دمای محیط، سرعت چرخش و شرایط کار پمپ دارد. معمولا شرکت سازنده پمپ، مقدار و نوع روغن روان‌کار را در کاتالوگ خود ذکر می‌کند.
• فواصل روغن کاری: طبق توصیه کارخانه سازنده معمولا هر چند صد ساعت کارکرد، روانکاری باید انجام شود. این زمان می‌تواند بین 500 تا 1000 ساعت یا بیشتر متغیر باشد.
• روش روغن کاری: روغن یا گریس به محفظه یاتاقان تزریق می‌شود، معمولا با استفاده از گریس‌کاری دستی یا روغن‌کاری از طریق درپوش‌های مخصوص انجام می‌شود.

نوع روانکار مناسب

در پمپ‌هایی که نیاز به روغن‌کاری دوره‌ای دارند باید حتما از روغن یا روانکار مناسب استفاده شود:

1. برای بلبرینگ‌های ساچمه‌ای معمولا از گریس لیتیم پایه با گرید NLGI-2 یا NLGI-3 استفاده می‌شود که مقاومت حرارتی و دوام بالایی دارند. نمونه‌هایی مانند SKF LGMT2 یا LGMT3 بسیار مرسوم هستند.
2. در مدل‌هایی که از یاتاقان بوش استفاده می‌کنند، روغن سبک صنعتی (مانند روغن توربین یا هیدرولیک با گرانروی ۴۶ یا ۶۸) توصیه می‌شود.
3. اما حتما توجه کنید نوع روانکار دقیق را همیشه باید از دفترچه راهنمای سازنده پمپ استخراج کنید.

مشکلات ناشی از روغن کاری نادرست یا عدم روغن کاری پمپ آب

روغن کاری نادرست یا کمبود روانکاری در پمپ‌های آب که نیاز به روغنکاری دارند، می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود:

• خرابی یاتاقان‌ها: ساییدگی، زنگ‌زدگی و گیرپاژ که باعث توقف کامل پمپ می‌شود.
• صدای غیرعادی: صدای تق تق یا زوزه که نشانه خشکی یا آسیب یاتاقان است.
• افزایش دمای پمپ: اصطکاک بیشتر باعث گرم‌شدن بیش از حد موتور و پمپ می‌شود.
• کاهش بازده و طول عمر پمپ: عملکرد ضعیف و خرابی زودرس را در پی دارد.

نتیجه‌گیری کلی برای روغن‌کاری پمپ‌های آب خانگی و غیرخانگی

• اکثر پمپ‌های آب خانگی، مانند پمپ‌های بشقابی، محیطی و جتی بصورت یکپارچه با محفظه یاتاقان بسته طراحی و بصورت گریس دائمی تولید می‌شوند؛ بنابراین نیازی به روغن کاری دوره‌ای ندارند.
• انجام روغن کاری یا گریس کاری بدون دانش فنی ممکن است به پمپ آسیب بزند و کارایی آن را کاهش دهد. این بخاطر عدم نیاز به روغن کاری اکثر پمپ‌های آب خانگی است.
• تنها پمپ‌های صنعتی بزرگ‌تر که محفظه یاتاقان باز و بلبرینگ قابل دسترس دارند، نیازمند روغن کاری دوره‌ای هستند که باید طبق دستور سازنده انجام شود.
• در صورتی که پمپ دارای نقاط گریس‌خور است و یا در دفترچه نوشته شده نیاز به روغن کاری دارد، باید از روانکارهای توصیه شده و طبق زمان‌بندی مناسب انجام شود.