مخزن تحت فشار آب (منبع انبساط)
هنگامی که یک سیستم گرمایشی تهیه می کنید حتما می دانید که با افت و یا افزایش فشار در اتصالات و لوله کشی ها به وسیله آب رخ خواهد داد و یا دچار افزایش دما و ... می گردد برای رفع این مشکل می توان از منابع انبساط استفاده کرد.لازم به ذکر است اگر یک سیستم گرمایشی یا سرمایشی داشته باشید آب موجود در آن امکان دارد دچار کمبود گردد و برای رفع این مشکل نیز می توانید از یک منبع انبساط استفاده کنید منابع انبساط می توانند کمبود آب را به وسیله سیستم های موجود در خود برطرف کنند. توجه کنید که از منبع انبساط هم می توان در سیستم های گرمایشی و سرمایشی مرکزی و هم در سیستم های گرمایشی و سرمایشی منازل استفاده کرد.
اگر در منزل و یا محل کار خود از سیستم های حرارتی و سرمایشی مرکزی یا همان موتور خانه ها استفاده می کنید لازم است بدانید که در هنگام استفاده از سیستم حرارتی با افزایش دما ، حجم آب نیز زیاد می شود که با زیاد شدن حجم آب فشار آّب در اتصالات موجود سیستم های حرارتی زیاد شود و موجب خرابی و حتی انفجار اتصالات از جمله دیگ سیستم حرارتی گردد و راه جلوگیری از این زیاد شدن حجم و فشار استفاده کردن از یک منبع انبساط خوب است اما می توان از یک شیر اطمینان در سیستم نیز استفاده کرد و طریقه عملکرد این شیر به این گونه است که با افزایش حجم که به تبع آن فشار زیاد می شود این شیر باز می شود ومقداری از آب موجود در سیستم خالی می گردد تا فشار کاهش پیدا کند و به میزان معین و استاندارد خود دست پیدا کند اما استفاده کردن از شیر اطمینان عموما به این دلیل که ممکن است به دلایل فنی باز نگردد که با باز نشدن آن حتما باعث خرابی های زیادی می شود و هم به دلیل اینکه ممکن است با باز شدن این شیر مقدار زیادی آب از سیستم خارج شود و باعث هدر رفتن آب شود به همین دلیل توصیه نمی شود و در مقابل استفاده کردن از یک منبع انبساط توصیه می شود.
برای استفاده کردن از منبع انبساط تنها کافی است منبع انبساط خود را بر روی خطوط لوله کشی سیستم حرارتی خود قرار دهید تا قادر باشد اندازه فشار آب را کنترل نماید.همانطور که بیان شد منبع های انبساط علاوه بر اینکه باعث کم شدن فشار در مواقع لزوم می گردند بلکه می توانند اگر در جایی از سیستم حرارتی دچار نشتی و افت فشار شد این اختلاف فشار را تامین کند تا فشار به حالت استاندارد خود برسد و مزیت اصلی منبع انبساط نسبت به شیر اطمینان در همین موارد ذکر شده است که باعث شده است در سیستم های حرارتی و سرمایشی زیادی استفاده گردند.
منبع های انبساط به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
1) منبع انبساط باز
2) منبع انبساط بسته
در ادامه به ویژگی ها و معایب هر دسته خواهیم پرداخت.
منبع انبساط باز:
همانطور که ممکن است حدس زده باشید این نوع از منابع انبساط به صورت باز هستند و با استفاده از فشار هوایی که از بیرون به داخل منبع انبساط انتقال پیدا می کند می توانند وظیفه خود را انجام دهند.لازم به ذکر است که این نوع از منابع انبساط را باید در ارتفاع بالاتری از مبدل های حرارتی بگذارید تا بتواند عملکرد صحیح و اصلی خود را داشته باشند و به بهترین نحو ممکن بتواند از خرابی هایی که ممکن است اتفاق بیفتد پیش گیری نماید و بهترین مکان برای استفاده از این منابع انبساط قرار دادن آنها بر روی پشت بوم است که هم اختلاف ارتفاع بین این نوع از منابع انبساط با مبدل های حرارتی حفظ شود و هم به راحتی بتواند از هوای آزاد استفاده نماید.لازم به ذکر است این نوع از منابع انبساط به دلیل اینکه تا حد معینی می توانند افت فشار را تامین کنند لذا این نوع از منابع انبساط در سیستم های گرمایشی و سرمایشی که دارای فشار کمی هستند مناسب تر می باشد.
منابع انبساط باز چه نوع منابعی هستند؟
عملکرد این نوع از منابع انبساط بسیار آسان است و به این صورت می باشند که وقتی اندزه دمای آب و حجم و به تبع آنها فشار آب بالا رفت باعث می شود سطح آب داخل مخزن افزایش پیدا کند و در این هنگام مخرن به آب فشار وارد می کند که این افزایش فشار باعث می شود آب موجود در تمام تاسیسات و لوله ها گردش پیدا کند و فشار استاندارد خود را حفظ نماید. با توجه به این موضوع هرچقدر که منبع انبساط نسبت به مبدل های حرارتی و سایر سیستم ها گرمایشی و سرمایشی در ارتفاع بالاتری قرار داشته باشد تا بتواند فشار بالاتری را اعمال کند و آب به راحتی بتواند در تمام سیستم گردش پیدا کند.لازم به ذکر است که حداقل ارتفاع مناسب برای این منابع انبساط دو متر بالاتر از اتصالات سیستم گرمایشی است البته باید به این موضوع که حجم منبع انبساط هرچقدر بیشتر باشد نیازمند اختلاف ارتفاع بیشتری است تا بتواند بدون مشکلی این اختلاف فشار در لوله ها را جبران نماید.
نکته مهم منابع انبساط باز در این است که این نوع از منابع انبساط می توانند مقدار آبی که در کل سیستم حرارتی در حال چرخش است را کنترل نمایند و بنابراین اگر در سیستم میزان آبی که در گردش است کم شود منبع انبساط به صورت اتوماتیک به وسیله شیری که به لوله های آب شهری وصل است می تواند آن مقدار از آب را که کاهش پیدا کرده است را جبران کند و برعکس نیز می تواند جریان داشته باشد به این صورت که اگر فشار آب از حد استاندارد خود بالاتر رفت با باز کردن شیر اطمینان خود میزان آب را کاهش دهد تا همیشه مقدار آب موجود در لوله ها حد استاندارد داشته باشند.
اصولا در سیستم های گرمایشی مرکزی از منبع انبساط باز استفاده می کنند مگر فضا کم باشد که در این صورت از از منبع انبساط بسته استفاده شود..
مزایای منابع انبساط باز:
1) قیمت تهیه کردن آنها نسبت به منابع انبساط بسته بسیار کم تر است.
2)هزینه های مربوط به سرویس و نگه داری شان نیز نسبت به منابع انبساط بسته کمتر است.
3) دارای ضریب اطمینان بالایی در مقابل فشار های زیاد هستند.
4)می توانند کنترل دقیقی بر روی میزان آب موجود در اتصالات و سیستم گرمایشی انجام دهند که همین امر می تواند از ترکیدن دیگ سیستم گرمایشی جلوگیری بکند.
معایب منابع انبساط بسته:
1)به دلیل اینکه اصولا بر روی پشت بام قرار می گیرند لذا لازم است بر روی پشت بام نیز لوله کشی صورت گیرد.
2)مخزن این نوع از منابع انبساط در فشار های پایین کار می کند.
3)مخزن منابع انبساط باز در فشار های خیلی بالا قادر به انجام عملکرد صحیح نمی باشد.
4)به دلیل اینکه هوا آزاد در آن جریان دارد احتمال دارد مخزن دچار پوسیدگی و زنگ زدگی گردد.
5)چون این نوع از منابع انبساط در هوای آزاد قرار می گیرند بنابراین در فصل سرما هزینه های نگهداری این نوع از منابع انبساط افزایش پیدا می کند.
چگونگی راه اندازی منابع انبساط باز:
برای استفاده از منابع انبساط باز لازم است آب را در سیستم حرارتی موجود به چرخش در آورد که برای این کار می توان با استفاده از دو لوله به صورت رفت و برگشت استفاده کرد و با جریان داشتن آب باعث می شود در فصل سرما آب موجود در مخزن با تغییر اندک و کاهش دمای هوا یخ نزند.