هر پمپی دارای قابلیت ها و ویژگی های متفاوتی است و توانایی ایجاد فشار و دبی برای محدوده خاصی را داراست. برای جابجایی و انتقال سیالات در فشارهای بالا و همچنین سیالاتی با غلظت بالا که فرآیند پمپاژ آنها نیاز به فشار بالا دارد از پمپ های رفت و برگشتی استفاده می شود. پمپ پیستونی و پمپ پلانجری از جمله این پمپ ها هستند که به دلیل ساختار و نحوه کارکرد آنها قابلیت انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا و سیالات دارای مواد جامد را دارند. عملکرد پمپ پلانجری و پیستونی مشابه یکدیگر است اما بخاطر داشتن طول بیشتر مکانیزم رفت و برگشتی در پمپ پلانجری، این پمپ قادر به انتقال سیال با فشار بالاتری است. پمپ پلانجری می تواند دارای چند سیلندر و پلانجر باشد که هر چقدر تعداد آنها بیشتر باشد، فشار بیشتری تولید می کنند. پمپ پلانجری دارای انواع مختلفی است که از لحاظ تعداد پلانجر و از لحاظ جنس پلانجر تقسیم بندی می شود و در ادامه این مقاله کالاصنعتی به آن پرداخته شده است. همچنین نحوه عملکرد، کاربردها و تفاوت پلانجری با پیستونی از جمله عناوینی هستند که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.
پمپ پلانجری چیست؟
پمپ پلانجری از دسته پمپ های جابجایی مثبت و از نوع پمپ های رفت و برگشتی می باشد. در پمپ پلانجری مکانیزم رفت و برگشتی توسط قطعه ای به نام پلانجر اتفاق می افتد. پلانجر قطعه ای است شبیه پیستون در پمپ پیستونی که وظیفه ایجاد فشار و پمپاژ سیالات را برعهده دارد. پمپ پلانجری به پمپ فشار بالا نیز شناخته می شوند و قابلیت ایجاد فشارهای بالاتری نسبت به سایر پمپ های رفت و برگشتی دارند. همچنین پمپ پلانجری برای پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا کاربرد دارند.
نحوه عملکرد پمپ پلانجری
در پمپ پلانجری که مکانیزم مکش، ایجاد فشار به سیال و تخلیه مشابه پمپ پیستونی می باشد، با پایین آمدن میله پلانجر شیر مکش باز شده و سیال از قسمت ورودی پمپ وارد سیلندر می شود. با حرکت میله پلانجر و بالا آمدن آن به سیال داخل سیلندر فشار اعمال می شود و این فشار باعث بازشدن شیر تخلیه می شود و سیال تحت فشار از قسمت خروجی پمپ از سیلندر خارج و به سمت مقصد منتقل می شود.
اجزا پمپ پلانجری
پمپ های پلانجری از پنج قطعه اصلی زیر تشکیل شده اند:
- پلانجر
- قسمت مکش
- قسمت تخلیه
- سیلندر
- آب بند
- پلانجر: پلانجر قطعه ای صلب همانند پیستون می باشد با این تفاوت که طول قسمتی که داخل سیلندر جابجا می شود بزرگتر می باشد. پلانجر با بالا و پایین شدن و حرکت رفت و برگشتی در داخل سیلندر باعث ایجاد عمل مکش و تخلیه سیال در پمپ می شود.
- قسمت مکش (شیر مکش): از قسمت مکش، سیال وارد محفظه پمپ (سیلندر) می شود و در واقع شیر یک طرفه ای می باشد که از خروج سیال از قسمت مکش پمپ جلوگیری می کند.
- قسمت تخلیه (شیر تخلیه): شیر تخلیه درواقع یک شیر یک طرفه می باشد که از برگشت دوباره سیال از خروجی پمپ به داخل سیلندر جلوگیری می کند. همچنین وظیفه اصلی شیر تخلیه خروج سیال تحت فشار در داخل سیلندر است.
- سیلندر: سیلندر در واقع محفظه پمپ پلانجری می باشد که سیال در آن قسمت تحت فشار قرار می گیرد.
- آب بند: آب بند جهت جلوگیری از نشتی و خروج سیال از داخل سیلندر مورد استفاده قرار می گیرد. در پمپ پلانجری آب بند روی سیلندر متصل است و ثابت است.
کاربرد پمپ پلانجری
- تزریق مواد شیمیایی
- انتقال و جابجایی سوخت
- تست هیدراستاتیکی و فشار تجهیزات مختلف
- در مایع سازی زغال سنگ
- تولید اوره
- صنایع نفت و گاز
- فاضلاب های شهری و صنعتی
- دستگاه برش با آب (واترکات)
- انتقال و جابجایی خرده های حفاری
- سیستم های انتقال آب دریا
- سیستم های تصفیه آب اسمز معکوس (RO)
مزایا و معایب پمپ پلانجری
| مزایا پمپ پلانجری |
معایب پمپ پلانجری |
| قابلیت خودپرایمینگ |
وزن بالا |
| راندمان بالا |
قیمت بالا |
| امکان ایجاد فشارهای بالا |
دارای ابعاد بزرگ و احتیاج به فضای زیاد جهت نصب |
| قابلیت پمپاژ مواد ساینده و دوغاب ها |
هزینه تعمیر و نگهداری بالا |
| قابلیت پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا |
جریان پالس دار |
| طول عمر بالا |
انواع پمپ پلانجری از لحاظ تعداد سیلندر
تعداد سیلندرهای پمپ برروی قدرت پمپ و در پی آن فشار ایجادی پمپ موثر است. هرچه تعداد سیلندر پمپ بیشتر باشد، توانایی فشار پمپ افزایش می یابد.
- سیمپلکس (Simplex pump)
- دوپلکس (Duplex plunger pump)
- تریپلکس (Triplex plunger pump)
- مالتی پلکس (Multiplex plunger pump)
سیمپلکس (Simplex pump)
پمپ پلانجری سیمپلکس تنها یک سیلندر و یک پلانجر دارد بنابراین فشار ایجادی این نوع پمپ نسبت به سایر پمپ های پلانجری که ذکر خواهد شد، کمتر می باشد. پمپ سیمپلکس در پمپ های روغن داغ، واترجت، پمپ های بخار، جک ها و پمپ های دستی که با قدرت دست به سیال فشار اعمال می کنند، کاربرد دارد.
دوپلکس (Duplex plunger pump)
پمپ پلانجری دوپلکس دارای دو سیلندر می باشد که هر کدام یک پلانجر نیز دارند. این پمپ در کاربردهای دوغاب ها، پمپاژ روغن داغ، جابجایی خرده های زغال سنگ، سیمان مورد استفاده قرار می گیرد.
تریپلکس (Triplex plunger pump)
پمپ پلانجری تریپلکس دارای سه سیلندر می باشد و هر کدام یک پلانجر دارند. این پمپ نسبت به دو پمپ قبلی فشار بالاتری تولید می کند.
مالتی پلکس (Multiplex plunger pump)
پمپ پلانجری مالتی پلکس بطور کلی به پمپ های پلانجری با بیشتر از سه سیلندر اطلاق می شود. این پمپ ها بدلیل داشتن سیلندرهای بیشتر فشار بسیار بیشتری نیز نسبت به بقیه می توانند ایجاد کنند.
انواع پمپ پلانجری از لحاظ جنس پلانجر
- پمپ پلانجر فولادی
- پمپ پلانجر سرامیکی
پمپ پلانجر فولادی
فولاد ضد زنگ مقاومت مکانیکی بالایی دارند و در مقابل لرزش، شوک حرارتی، ضربه و اکسیداسیون مقاوم می باشند. پلانجر فولادی ضدزنگ در صنایع نفت و گاز و جابجایی مواد شیمیایی کاربرد دارد. همچنین پلانجر فولادی نسبت به پلانجر سرامیکی قیمت به صرفه تری دارد.
پمپ پلانجر سرامیکی
سرامیک برخلاف آنچه که تصور می شود اتفاقا بسیار با دوام و مقاوم می باشد. در کاربردهایی که سیال از نوع شیمیایی خورنده مانند سموم آفت کش، مواد ضدعفونی کننده و نمک زدا می باشد و یا امکان زنگ زدن پلانجر وجود دارد، انتخاب سرامیک گزینه بسیار مناسبی می باشد. البته پلانجر سرامیکی ممکن است هزینه بیشتری نسبت به پلانجر فولادی ضدزنگ داشته باشد اما در کاربردهای خاصی استفاده از آن ضروری است.
تفاوت های پمپ پیستونی و پلانجری
پمپ پیستونی و پمپ پلانجری هر دو از انواع پمپ های رفت و برگشتی می باشند که مکانیزم بالا و پایین رفتن پیستون/ پلانجر در آنها مشابه یکدیگر می باشد اما با اینحال تفاوت هایی با یکدیگر دارند که در زیر آورده شده است:
تفاوت های ظاهری
- در پمپ پلانجری طول قسمت بدنه پلانجر از طول مسافت طی شده در داخل سیلندر بیشتر می باشد، اما در پمپ پیستونی طول قسمت بدنه پیستون از طول مسافت طی شده در داخل سیلندر کمتر است.
- پلانجر از سیلندر بیرون می آید در حالیکه پیستون در داخل سیلندر قرار دارد.
- در پمپ پیستونی، آب بند به پیستون متصل و روی آن قرار دارد و همراه با پیستون حرکت می کند اما در پمپ پلانجری، آب بند روی سیلندر قرار دارد و ثابت است.
تفاوت عملکردی
در پمپ های پلانجری در فشارهای بالاتری نسبت به پیستونی استفاده می شود. به دلیل ساختار پلانجر نسبت به پیستون و بیشتربودن طول قسمت داخل سیلندر، امکان اعمال نیروی بیشتر به پلانجر و تحمل آن نسبت به خم شدن و Buckling نسبت به پیستون بیشتر می باشد و بنابراین پمپ پلانجری قادر به ایجاد فشارهای بالاتری نسبت به پمپ پیستونی است.
جمع بندی: پمپ پلانجری همانند پمپ پیستونی توانایی ایجاد فشارهای بالا را دارد و برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا و دارای ذرات جامد مورد استفاده قرار می گیرد. عمده کاربردهای پمپ پلانجری در زمینه انتقال روغن های غلیظ، در صنایع زغال سنگ، فاضلاب های شهری و صنعتی، انتقال خرده های حفاری و البته انتقال آب دریا که حاوی ذرات و املاح زیادی است، استفاده می شود. بسته به تعداد پلانجر بکار رفته در پمپ، می تواند فشارهای مختلفی را تولید کند که هرچه تعداد سیلندر و پلانجر بیشتر باشد، فشار تولیدی نیز بیشتر می شود. عملکرد پمپ پلانجری مشابه پمپ پیستونی است و البته تفاوت هایی دارند که در این مقاله کالاصنعتی به آنها پرداخته شد. برای خرید پمپ پیستونی از برندهای مختلف اینترپمپ، برتولینی و میشلن که همگی ساخته کشور ایتالیا هستند، می توانید از طریق سایت کالاصنعتی اقدام کنید. همچنین مخاطبان خرید پمپ پیستونی هیدرولیک می توانید جهت دریافت قیمت آن با بخش فروش پمپ کالاصنعتی تماس حاصل فرمائید.