قطعات یدکی گیربکس صنعتی

دنده های ساده، متداول ترین و اصلی‌ ترین نوع دنده هستند. دندانه های دنده های ساده موازی هستند، بنابراین برای انتقال قدرت در شفت های موازی استفاده می‏شوند.

دنده های ساده در حین کار و در سرعت‌های متوسط سر ‌و‌ صدای اندکی دارند ولی در سرعت های بالا این سر و صدا آزار دهنده و افزایش پیدا می کند.

در این نوع دنده‌ها، دندانه‌ها موجب انتقال ناگهانی بارها از یک دندانه به دندانه‌ی بعدی را به عهده دارند که در نتیجه این عمل ، تولید صدا و ارتعاش می‌نمایند.

لازم به ذکر است که تماس دندانه ها در دنده های ساده بیشتر غلتشی می باشد و فقط در ابتدا و انتهای درگیری دندانه ها به ‌صورت لغزشی است.

سوالات متداول پیرامون قطعات یدکی گیربکس صنعتی

دنده گیربکس صنعتی چه کاری را انجام می دهند ؟

یک دنده گیربکس صنعتی وظیفه انتقال نیرو و حرکت از یک شفت دوار به بخشی دیگر، به وسیله درگیر‌شدن دنده ها با یکدیگر را بر عهده دارد . به دنده های کوچکتر پینیون می گویند. دنده ها از نظر ساختار مکانیکی انواع مختلفی دارند که به 8 نوع تقسیم شده اند.

انواع دنده ها از نظر تفاوت در ساختار مکانیکی به چه شکل است؟

دنده ها از نظر تفاوت در ساختار مکانیکی به 8 نوع تقسیم می شوند که عبارتند از :

1. دنده ساده
2. دنده مارپیچ
3. دنده مخروطی مارپیچ
4. دنده حلزونی
5. دنده حلقوی
6. دنده جناغی
7. دنده مخروطی
8. دنده هیپوئید

در دنده های ساده از چه روانکارهایی استفاده می شود ؟

در دنده های ساده معمولاً از روانکارهایی که دارای روغن‌ پایه معدنی بوده  و حاوی بازدارنده های اکسیداسیون و ضد زنگ ها باشند ، استفاده می شود. روانکارهایی که دارای  گرانروی پایین هستند ، در دنده هایی با سرعت بالا و بار کم استفاده می شود.

دنده های مارپیچ چگونه کار می کنند ؟

دنده‌ های مارپیچ ، دارای دندانه‌ های کج نسبت به محور دوران چرخ‌ دنده هستند . در دنده های مارپیچی، دندانه ها با یک زاویه مرکز دوران را قطع می‏کنند که این عمل سبب می شود انتقال بار در طول یک دندانه به دندانه بعدی (درگیری تدریجی دندانه‌‌ها درهم) آرام تر انجام شود و در نتیجه موجب کاهش میزان سروصدا می شود.

دنده های مارپیچ  نسبت به دنده های ساده سروصدا و ارتعاش کمتری ایجاد می کنند.  مقدار باری که بر روی دنده های مارپیچ وجود دارد بین چندین دندانه توزیع می شود و در نتیجه سایش نیز کاهش می یابد.

برش زاویه ای دنده های مارپیچی موجب می گردد که فشار ناشی از درگیر‌‌ی دندانه های این دنده ها به‌ شکل فشار محوری در طول محور دنده مشاهده شود .

این نوع از عملکرد نیازمند آن است که یاتاقان محوری، فشار محوری وارد شده را جذب نماید و باعث شود که راستای دنده ثابت و بدون تغییر باقی بماند. نوع استفاده از دنده‌‌ی مارپیچ مشابه دنده‌ی ساده است البته ممکن است این دنده‌ها برای انتقال حرکت بین دو محور ناموازی نیز به‌کار گرفته شوند.

نحوه عملکرد دنده های مخروطی به چه صورت است؟

در مواقعی که شفت ها موازی نباشند، محتمل ترین نوع دنده ای که  به‌کار گرفته می شود ، دنده مخروطی است. این دنده ها برای عمل انتقال حرکت بین محورهایی که نسبت به هم در حالت تقاطع قرار دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

زاویه متقاطع این محورها معمولاً 90 درجه سانتی گراد است اما ممکن است تا میزان  180 درجه سانتی گراد نیز افزایش پیدا کند.

اگر چرخ‌ دنده های درگیر دارای ابعاد یکسان باشند و محورهای آن ها در زاویه ی 90 درجه سانتی گراد نسبت به یکدیگر قرار داشته باشند ، از آن ها به‌عنوان دنده های فارسی یاد می شود.

اساس کار دنده های مخروطی مارپیچ چگونه است؟

در صورتی که دندانه ‏های دنده‏ی مارپیچ به‌ صورت منحنی برش داده شده باشند، به آن ها دنده های مخروطی مارپیچ گفته می‏شود. عملکرد دنده‌های مخروطی مارپیچ نسبت به دنده‏ های مخروطی با برش‌های مستقیم روان تر و سریع تر است.

در دنده های مخروطی مارپیچی ، دندانه‌ها به‌ صورت کمان دایره (مارپیچ) می باشند. این دنده‏ها موجب کاهش میزان سروصدا و ارتعاش می‏شوند.

دنده مخروطی مارپیچ

طرز کار دنده های هیپوئید چگونه است؟

دنده‌ های هیپوئید شباهت بسیاری به دنده‏های مخروطی مارپیچ دارند ، با این‌ تفاوت که مرکز‌ دوران محورها با یکدیگر متقاطع نیستند و محور پینیون نیز توانایی قطع محور دنده‏ های بزرگ را ندارد.

بیشترین میزان استفاده در این نوع دنده ‏ها در دیفرانسیل اتومبیل می باشد. دنده ‏های هیپوئید ترکیبی هستند از حرکات غلتشی با فشار دندان ه‏ای بالای دنده‏ های مخروطی مارپیچ و همچنین حرکات لغزشی دنده‏ های حلزونی. روانکاری که  در این دنده‌ها استفاده می شود باید حاوی افزودنی‏ های روانساز و ضدجوش‌‌ خوردگی باشد تا دنده بتواند فشارهای زیاد دندانه‏ ها و سرعت مالشی بالای آن ها را تحمل نماید.

در شرایط سخت چگونه از دنده های هیپوئید استفاده می شود؟

دنده های هیپوئید به دلیل شکل ظاهری متفاوت آنها ، تحت شرایط سخت عملکرد (حرکات غلتشی همراه با لغزش و فشار دندانه‌ای بالا) و بارهای سنگین، باعث ایجاد یک لغزش اضافی بین دنده ‏ها و در نتیجه اصطکاک زیاد و همینطور سرعت لغزشی بالا می‏شوند.

دنده ‏های هیپوئید به‌ طور جدی در معرض خراشیدگی و فشار قرار دارند ، به همین علت در این نوع دنده ‏ها نیاز است از روغن‏ های حاوی مقادیر زیادی افزودنی‌های فشارپذیر و مقاوم در برابر خراشیدگی استفاده شود.

دنده هیپوئید

عملکرد دنده های حلزونی 

دنده‏ های حلزونی دارای یک پیچ یا شیار مارپیچی هستند که در خلاف جهت یک چرخ ‏دنده حرکت می‏کند. نحوه کار این دنده‏ ها همانند کار یک پیچ است. حرکت نسبی بین این دنده‏ ها در اکثر موارد لغزشی است. 

دنده‏ های حلزونی به علت غالب بودن حرکت لغزشی بین چرخ و چرخ حلزون، نسبت به حرکت غلتشی، با سایر دنده‏ ها متفاوت هستند.

حرکت لغزشی دنده های حلزونی سبب تشکیل لایه‏ی روانکار بر روی سطوح دنده می‏شود. اگر فشار بر روی دندانه‏ های دنده‏ های حلزونی به صورت یکنواخت توزیع شود و از فلزاتی مانند برنز با ضریب اصطکاک خیلی پایین استفاده شود ، برای ساخت چرخ‌ دنده‏ ها همراه با دنده‏ های حلزونی استیل سخت‌ شده مناسب خواهد بود.

در دنده‏ های خارجی  به دلیل اینکه در هنگام انتقال بار، حرکت لغزشی زیادی ایجاد می شود ، باید از روغن‏ های ترکیب شده‌ی سنگین و یا روغن‏ هایی با خاصیت فشارپذیری استفاده کنند.

 این دنده ‏ها برای ایجاد روانکاری موثر به یک لایه‏ ی کامل روانکار و روغن‏های ترکیب‏ شده‌ی سنگین لازم دارند تا با افزایش روانکاری و قدرت لایه‏ی روانکار بتوانند از تماس فلز- فلز جلوگیری کنند.

دنده حلزونی

ساختار دنده های جناغی چگونه است و در چه حالتی استفاده می شوند؟

اگر دو دنده‏ی مارپیچ که جهت دندانه‏ هایشان برعکس هم است (در خلاف جهت) در کنار هم قرار بگیرند در این حالت دنده جناغی به ‌وجود می آید. طراحی دنده ‏های جناغی به گونه ای است که بارهای محوری را حذف می‏کنند (جهت‏گیری دنده‏ ها در راستای یکدیگر برای اطمینان از درگیرشدن صحیح دندانه‏ ها با یکدیگر لازم است)

دنده های جناغی

کار دنده های حلقوی چگونه است ؟

در دنده‏ های حلقوی، شکل دندانه ‏ها شباهت بسیاری با دندانه‏ های مارپیچ و ساده دارد ، ولی برخلاف دنده های ساده و مارپیچ ، در دنده‏ های حلقوی، محل قرار گیری دندانه ‏ها در درون سیستم می باشد.

چگونگی عملکرد دندانه‌ها و البته نوع روانکار مورد نیاز برای این دنده‌ها همانند دنده ‌های مارپیچ و ساده است.

 دنده حلقوی

روغن های دنده چه ویژگی هایی دارند ؟

یک لایه‌ی روغن بر روی سطوح تماس دندانه‏ های دنده ها ایجاد می شود که موجب به حداقل‌ رسیدن و یا ممانعت از تماس خشک فلز- فلز می گردد.

تمامی روغن‌ دنده‏ ها باید ویژگی‏ هایی مانند فشارپذیری بالا، سازگاری با کاسه‏ نمدها، خاصیت جلوگیری از زنگ‏زدگی، تعویض راحت دنده، خاصیت انتقال نیرو و روانکاری را داشته باشند.