به دستگاهی که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند، ژنراتور می گویند. در نهایت عملکرد این دستگاه موجب تولید برق می شود که این عملکرد معمولاً از طریق القای الکترومغناطیسی در دستگاه صورت خواهد گرفت. به وسیله حرکت روتور در اطراف استاتور، القای الکترومغناطیسی صورت گرفته که میدان الکتریکی آن نیز از طریق یک آهنربای مغناطیسی و یا آهنربای دائمی تولید می گردد. موتوری که به ژنراتور متصل و یا اصطلاحا به آن کوپل شده است، انرژی مکانیکی لازم را تولید می کند. موتور ژنراتور مجموع این دو عدد دستگاه می باشد.
انواع مختلف ژنراتورها
در کل می توان گفت ژنراتور ها انواع مختلفی دارند که یکی از انواع آن ها ژنراتور تک فاز استریم یا الکتروژنراتور تکفاز می باشد. در این مقاله به بررسی این نوع از ژنراتور می پردازیم.
ژنراتور تک فاز استریم چیست؟
استاتور در ژنراتور تک فاز استریم، از تعدادی سیم پیچ متصل تشکیل شده است که به صورت سری در کنار یکدیگر قرار دارند. این سیم پیچ ها یک مدار واحد را تشکیل می دهند که قادر به تولید ولتاژ خروجی می باشد. در تمام سیم پیچ های استاتور، ولتاژی برقرار است که تمام این ولتاژها هم فاز با یکدیگر می باشند.
کاربردهای ژنراتور تک فاز استریم
ژنراتور های تک فازی که بزرگ می باشند، به طور معمول انبوه سازی و تجاری سازی نمی گردند. ژنراتورهای با توان KVA 1 تا KVA 5 سهم بزرگی را در بازار فروش به خود اختصاص داده اند. ژنراتور تک فاز استریم به طور معمول به عنوان مولد های کمکی خانگی و در برخی دستگاه های قابل حمل استفاده می‌شود که در مواقع قطع برق شبکه مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در این مواقع توان مکانیکی ژنراتور توسط تراکتورها، موتورهای احتراقی و یا دیگر منابع تامین می گردد.
ژنراتور تک فاز استریم
برخی از ژنراتورهای تک فاز استریم از یک ژنراتور تک فاز به علاوه یک موتور تک بنزینی تشکیل شده است که این نوع از ژنراتور تک فاز نیز متداول می باشد. ساخت این نوع به دو صورت ثابت و یا قابل حمل می باشد. این نمونه از ژنراتور تک فاز در مناطقی که قطع برق شبکه سبب ایجاد خسارت هایی می شود، دارای اهمیت ویژه ای می باشند.
به عنوان مثال در سردخانه کشتارگاه ها این نوع از ژنراتور نقش مهمی را ایفا می کند. به دلیل اینکه در هنگام قطع برق شبکه و فقدان مولد کمکی ممکن است خسارات زیادی به واحد تجاری وارد شود.
عملکرد ژنراتور استریم
در ژنراتور استریم برق انرژی مکانیکی که از یک منبع بیرونی به دست آمده است به انرژی الکتریکی تبدیل شده که خروجی را به وجود می آورد. ذکر این نکته حائز اهمیت می باشد که ژنراتور انرژی الکتریکی را تولید نمی کند. بلکه ژنراتور به عنوان خروجی سیستم، برق را تحویل خواهد داد که این مساله به کمک انرژی مکانیکی ای که به دستگاه عرضه شده است، تولید شده و سبب ایجاد حرکت و همچنین تولید بار الکتریکی در سیم پیچ می گردد.
++
قطعات ژنراتور تک فاز استریم
ژنراتور تک فاز استریم از دو بخش تشکیل شده است یک بخش ساکن و یک بخش متحرک. بخش ساکن آن که به عنوان استاتور شناخته می شود و قسمت متحرک آن نیز روتور نام دارد. از نظر ساختمان نیز روتور ژنراتور برق در دو دسته قرار می گیرد. ماشین های قطب برجسته و ماشین های قطب صاف. از اجزای اصلی ژنراتور الکتریکی می توان به موتور، سیستم سوخت ژنراتور، سیستم خنک سازی و اگزوز، تنظیم کننده ولتاژ، سیستم روغن کاری، پنل کنترل، شارژ باتری و چارچوب اصلی اشاره کرد. همچنین ژنراتور تک فاز استریم به طور معمول حاوی ابزار اندازه گیری و همچنین گیج نمایش ولتاژ، جریان و یا توان تولید می باشد.
اجزای ژنراتور
انواع ژنراتور تک فاز استریم
به طور کلی می توان گفت ژنراتورها تولیدکننده های هر چیزی مانند تولید کننده برق، ازن و اکسیژن نیز می باشند. ژنراتور های تکفاز استریم انواع مختلفی دارند که هر کدام عملکرد خاص خود را دارد. یکی از مهم ترین معیارهای تشخیص این انواع از یکدیگر اندازه قدرت خروجی آن ها می باشد. اندازه گیری این قدرت خروجی به وسیله واحد وات محاسبه می شود. ژنراتورهای برق می‌توانند به ژنراتورهای برق تک فاز و سه فاز تقسیم شوند. همان گونه که ذکر کردیم ژنراتور تک فاز یا دینام ژنراتور به عنوان یک ژنراتور الکتریکی جریان متناوب در نظر گرفته می شود که سبب تولید یک ولتاژ متناوب ac می گردد. ژنراتور تک فاز نیز توسط شرکت های مختلفی ساخته می شود. انواع ژنراتورها با ساخت در شرکت های مختلف دارای ویژگی های خاص خود می باشند. ژنراتور تک فاز دارای انواع مختلفی است. به عنوان مثال می‌توان ژنراتور ایرانی و یا ژنراتور تک فاز چینی استریم را با توجه به میزان بودجه مورد نظر و نیاز در بازار فروش تهیه کرد.
انتخاب ژنراتور سه فاز یا تک فاز استریم
ژنراتور تک فاز و سه فاز استریم دارای کاربردهای مختلفی هستند که انتخاب بین این دو باید بر اساس نیاز مصرف آن در نظر گرفته شود. به عنوان مثال برای خروجی های تک فاز، ژنراتور تک فاز استریم گزینه بسیار مناسبی می باشد. این در حالی است که ژنراتور سه فاز مورد استفاده به راحتی می توانند، توان هر دو نوع ژنراتور تک فاز و سه فاز را فراهم نمایند.
ژنراتور سه فاز
علاوه بر این لازم به ذکر است که اگر تمام دستگاه های واحد تجاری به صورت تک فاز کار کنند، حتماً باید ژنراتور تک فاز برای این واحد تجاری تهیه گردد. اما اگر دستگاه های واحد تجاری در فازهای مختلفی کار می کنند، این واحد تجاری به یک ژنراتور سه فاز نیاز دارد که بتواند انرژی دستگاه های تک فاز و سه فاز را فراهم نماید.
نکاتی درباره انتخاب ژنراتور
در انتخاب ژنراتور مورد نیاز نکاتی را باید در نظر گرفت که در ادامه به شرح مختصری از آن ها می پردازیم. اولین موردی که باید در نظر گرفته شود، ظرفیت برق تولیدی می باشد. نوع برقی خروجی و نوع سوخت نیز از دیگر مواردی هستند که حتماً باید در موقع انتخاب ژنراتور به آن ها توجه کرد. در مورد انتخاب نوع سوخت، باید سوخت در دسترس و هزینه ای که برای آن صرف می شود را در نظر گرفت. علاوه بر آن تابلوی ATS نیز باید در نظر گرفته شود. این تابلو به منظور سوییچ اتوماتیک بین ژنراتور و برق شهر به کار می رود. آخرین موردی که باید در نظر گرفته شود نیز شرکت سازنده ژنراتور است که در انتخاب آن تاثیرگذار می باشد. شرکت هایی که دستگاه های با کیفیت و متفاوت را تولید می کنند به میزان زیادی در عملکرد ژنراتور موثر هستند. همان گونه که ذکر کردیم ژنراتور ایرانی و ژنراتور تک فاز استریم از نمونه های شرکت های مختلف سازنده ژنراتور می باشند.