اسپرینکلر (Sprinkler)
اسپرینکلر جزو کالاهای مرتبط با سیستم اطفاء حریق به شمار می رود. این وسیله اخیراً در بسیاری از ساختمان ها اجباری شده و بدین صورت عمل می کند که در صورت افزایش دما از حد طبیعی شروع به پاشش آب کرده و از گسترش آتش جلوگیری خواهد کرد.
اسپرینکلر ها یک حباب شیشه ای دارند که در اثر افزایش دما، سیال حساس داخل آن باعث شکسته شدن شیشه شده و آب به بیرون پاشش پیدا می کند.
این عملکرد اسپرینکلر باعث شده که بیشتر کشورهای جهان در ساختمان های مرتفع از این کالا استفاده نمایند و از این طریق تضمین عدم آتش سوزی را داشته باشند.
قابل به ذکر است که ساختمان های دارای اسپرینکلر تا 99 درصد از آتش سوزی ها را کنترل خواهند کرد. برای استفاده از اسپرینکلر قطعاً تجهیزات زیادی نیاز است که در بخش های بعدی به آن ها اشاره خواهیم نمود.
اسپرینکلر در سیستم اطفاء حریق یک ساختمان معمولی به همراه شیرآلات ، تجهیزات تاسیساتی لوله کشی و تجهیزات لازم برای جلوگیری از آسیب و تخریب ساختمان استفاده میشود.
نکته بسیار جالبی که در تحقیقات برای کشور انگلیس به دست آمده نشان می دهد که تا کنون ساختمان هایی که دارای سیستم اطفاء حریق به صورت استفاده از اسپرینکلر را دارند، هیچگاه دچار خسارت نشده اند.
گروه کالا صنعتی ارائه دهنده انواع تجهیزات اعلام و اطفاء حریق در ایران است. برای خرید کالاهای اصلی و با کیفیت میتوانید از سایت کالا صنعتی خریداری نمایید. اسپرینکلر یک کالای بسیار مهم است که باید از شرکت های مطمئن خریداری شود.
تاریخچه‌ی اسپرینکلر
اسپرینکلر آتش به وسیله ای اطلاق می شود که به سیستم اطفاء حریق متصل است و به محض فعال شدن، که معمولاً با افزایش دما این اتفاق می افتد، آب فراوانی با فشار پاشیده و منجر به خاموشی آتش خواهد شد.
اثربخشی اسپرینکلر در کنترل آتش به تجربه و به کرّات اثبات شده است. آمارها نیز نشان می دهد اسپرینکلر آتش هرگاه به صورت استاندارد طراحی شده باشد. بیش از 99 درصد حریق را به تنهایی کنترل می کند.
درتحقیقاتی که کاربرد اسپرینکلر را در ساختمان ها مورد بررسی قرار داده، آمار و ارقام جالب توجهی از کنترل مؤثر حریق توسط این سامانه، حاصل شده است. با توجه به آمارهای منتشر شده ۷۳ % از آتش سوزی ها تنها با فعال شدن یک اسپرینکلر، ۶۳ % با کمتر از سه اسپرینکلر و ۳ باکمتر از ۰۱ اسپرینکلر کنترل یا اطفاء شدهاند.
اسپرینکلر که به آن سیستم پاشش خودکار نیز گفته می شود، نوعی سامانه‌ی محافظت در مقابل حریق است که غالباً از منصوبات ذیل تشکیل شده است:
- لوله های توزیع
- اتصالات متناسب
- شیرهای کنترل
- پاشنده ها
- پمپ
- منبع آب
شیوه‌ی کار اسپرینکلر آتش
مبنای کار اسپرینکلر، کنترل و مهار آتش به منظور رسیدن نیروهای امدادی و آتش نشانی است. طبیعی است که این اقدام ممکن است به اطفاء کامل آتش منجر نشود، امّا می تواند جلوی خسارات بزرگ و حتی تلفات انسانی زیادی را بگیرد.
در اسپرینکلر، پاشنده هایی در سقف و مشرف به مکان های با احتمال آتش سوزی بالا نصب می شوند. این پاشنده ها به لوله های تحت فشار آب متصل هستند. در نوک این نازل ها، شیشه‌ای حاوی مایع مخصوصی وجود دارد که این نازل را بسته نگه داشته است.
هرگاه آتش سوزی رخ دهد و دمای محیط بالا رود، دمای بالاتر از حد معین موجب انبساط مایع داخل شیشه شده و باعث شکستن آن می شود. با این رویداد، آب تحت فشار به روی آتش پاشیده و آن را کنترل می کند.
درجات باز شدن اسپرینکلر بسته به نوع کاربری و محل مورد استفاده، متفاوت است.
آستانه دمایی 57 ، 68، 79، 93، 141، 182، 260، بر حسب درجه ی سانتی گراد، از جمله اسپرینکلرهای مورد استفاده هستند.
سرعت واکنش اسپرینکلرها به بالا رفتن دما، موجب تقسیم بندی آن ها به دو نوع واکنش سریع و استاندارد شده است که در شکل زیر می بینید:
یکی از دغدغه های خریداران تجهیزات آتش نشانی، انتخاب بین اسپرینکلر واکنش سریع و نوع استاندارد آن است، بهتر است ابتدا، خصوصیات اصلی آن ها را با هم مرور کنیم:
- حساسیت دمایی هر نوع
- ابعاد هر یک
- موقعیت نصب
- نحوه و چگونگی توزیع آب
- خدمات خاص
تفاوت های ظاهری
به لحاظ ظاهری در اسپرینکلرهای واکنش سریع ، قطر شیشه حسگر دمایی آن 3 میلی متری است؛ در حالی که در اسپرینکلرهای استاندارد، قطر شیشه مربوطه 5 میلی متری است.
این تفاوت اندازه ی قطر شیشه حسگر، در حساسیت آن در برابر حرارت تفاوت ایجاد کرده است.
امتیازاتی که اسپرینکلر نوع واکنش سریع دارد، عبارت است از: پاشش سریع آب بر روی آتش و اطفاء سریع تر آتش و ایجاد فرصت بیشتر برای تخلیه و امداد رسانی.
این نوع اسپرینکلر برای بیمارستان ها، مدارس ( که امکان تخلیه ی سریع آن ها وجود ندارد) و کارگاه ها و انبارهایی که حساسیت زیادی دارند، پیشنهاد می شود.
از دیگر امتیازات اسپرینکلر واکنش سریع، پایین آوردن قیمت تمام شده‌ی لوله کشی و طراحی مخازن آب است.
موارد مناسب برای نصب اسپرینکلر
- برج ها و ساختمان های مسکونی
- مجتمع های اداری، تجاری، تفریحی
- پارکینگ های خودرو
- مراکز اقامتی از جمله هتل ها و مسافرخانه ها و ...
- درمانگاه ها و بیمارستان ها
- سالن های سینما، سمینار و ...
- انبارهای بزرگ
- ترمینال های مسافربری
انواع و اقسام سامانه اسپرینکلر
سیستم راه انداز و فعالیت اسپرینکلر به چند روش به کار می افتد:
- سامانه عملکردی تر (خط تر)
- سامانه عملکردی خشک (خط خشک)
- سامانه عملکردی جریان آزاد
- سامانه عملکردی نیمه آزاد
سامانه عملکردی تر (Wet Pipe)
در این نوع مکانیزم راه انداز، لوله ها و اسپرینکلرها تحت فشار دائمی آب بوده و در زمان آتش سوزی و افزایش دمای محیط حباب شیشه ای آن شکسته و آب با فشار به محل آتش می‌پاشد.
این سامانه مخصوص مکان هایی است که امکان یخ زدن لوله های حاوی آب وجود ندارد والا بایستی از روش‌های دیگری استفاده نمود.
سامانه عملکردی خشک (Dry Pipe)
در این نوع سامانه، در حالت عادی، خروجی اسپرینکلر، بسته است، در ضمن لوله های آبرسان نیز خالی هستند، در موقع وقوع آتش سوزی، شیر اصلی آب به صورت خودکار توسط دستور از سامانه اطفاء حریق، باز شده و از طریق نازل ها پاشش می شود.
سامانه عملکردی جریان آزاد
در این سامانه، افشانه ها دائماً باز هستند، به محض حادثه ی آتش سوزی، شیر اصلی آب با دستور پنل کنترل اطفاء حریق یا به صورت دستی باز شده و به خاموشی آتش مبادرت می کند. نام این نوع سیستم، سیلابی یا Deluge می باشد.
سامانه عملکردی نیمه آزاد
این سامانه، باز کردن موردی اسپرینکلرهای در معرض آتش موجب تمایز آن شده است و از این نظر می توان گفت برتری دارد. به این نوع سیستم پیش عملگر یا Pre-Action نیز گفته می شود.
انواع آبفشان یا نازل از نظر شیوه‌ی نصب
- نوع آویزان (پایین زن)
- نوع رو به بالا (بالازن)
- نوع دیواری
در شکل انواع آن را می بینید.
